OUN, neurony obwodowe, kom. okładzinowe żołądka | umiejscowienie rec. M1 |
m. sercowy, zakończenia presynaptyczne w OUN i na obwodzie | umiejscowienie rec. M2 |
gruczoły ślinowe, potowe, oskrzelowe, mm. gładkie narz. wewn. i naczyń | umiejscowienie rec. M3 |
pirenzepina, telenzepina, dicyklomina | selektywny antagonista M1 |
tripitramina, oksyfenonium | selektywny antagonista M2 |
darifenacyna, solifenacyna, oksybutynina, tolterodyna | selektywny antagonista M3 |
trospium, stosow. w nietrzymaniu moczu | antagonista M1, M2, M3 |
tropikamid (okulistyka i diagnostyka Alzheimera) | selektywny antagonista M4 |
karbachol (pobudza M i N) | miejscowo w jaskrze |
alkaloidy = pilokarpina, muskaryna; estry choliny = metacholina, betanechol | selektywni agoniści rec. M |
hamują pompę Na/K -> wzrost Ca2+ -> inotrop.+; nasilają uwaln. Ach z n. X -> chronotrop.(-) | działanie glikozydów naparstnicy |
uwalniają ze śródbł. EDRF = NO -> rozkurcz naczyń | działanie agonistów M na śródbłonek |
skurcz mm. rzęskowego i zwier. źrenicy-> akomod. do bliży i ułatwienie odpływu cieczy wodnistej | działanie agonistów M na oko |
pilokarpina | miejscowo w jaskrze, w zapobieganiu zrostom tęczówki i soczewki, zesp. Sjogrena, kserostomii |
ChNS-obniżają RR, nadczynność tarczycy-arytmie, wrzody-zwiększ. prod. HCl, astma-kurczą oskrze | p/wskazania bezpośrednich cholinomimetyków |
neostygmina | leczenie miastenii, atonii jelit i pęcherza moczowego |
edrofonium (diagnostyka), fizostygmina, neostygmina, pirydostygmina, ambenonium, distygmina | odwracalne inhibitory AChE (miastenia, atonie) |
donepezil, riwastygmina, galantamina, metrifonat | odwracalne inhibitory AChE stosowane w leczeniu Alzheimera |
edrofonium | inhibitor AChE z gr. alkoholi prostych |
fizostygmina, neostygmina, pirydostygmina, ambenonium, distygmina | inhibitory AChE z gr. karbamatów |
zw. fosforoorganiczne: fluostygmina, ekotiopat (najpierw pobudzenie, potem blok depolaryzacyjny) | nieodwracalne inhibitory AChE (lecz. jaskry) |
I - atropina, II - oksymy (oksymów nie stos. się w zatruciu karbaminianami) | postępowanie w zatruciu zw. fosforoorg. |
zwiększa szybkość przewodzenia A-V -> stosowana w bloku PK Wenckebacha i zatruciu digoksyną | wpływ atropiny na przewodzenie w sercu |
bradykardia zatokowa | wskazanie do zastosowania atropiny w zawale |
tolterodyna | cholinolityk stosowany w stanach skurczowych pęcherza moczowego |
tropikamid, homatropina | krótkodziałające cholinolityki stosowane w okulistyce |
bromek ipratropium (w przeciwieństwie do atrop. nie hamuje aktywn. nabł. rzęskow. w dr. oddech.) | cholinolityk w astmie |
przerost prostaty, jaskra, pylorostenoza, WZJG, megacolon toxicum, atonia, miastenia, wys.temp.ciał | p/wskazania cholinolityków |
p/histaminowe, pochodne fenotiazyny, TLDP (gł. amitryptylina i protryptylina) | grupy leków wykazujące działanie przeciwmuskarynowe |
fizostygmina + srodek przeczyszczający o dział. osmotycznym + diazepam przy drgawkach | postępowanie w zatruciu atropiną |
metylo-, butylobromek hioscyny, homatropina, propantelina, metantelina, ipra-, tio-, oxitropium | 4-to rzędowe cholinolityki |
trimetafan, obniżenie RR w tętniaku rozwarstwiającym i burza wegetatywna, p/wskaz. - jaskra | antagonista rec. N w zwojach wegetatywnych - nazwa + wskazania + p/wskazania |
trimetafan, heksametonium, tubokuraryna | leki powodujące uwolnienie histaminy |
baklofen | miorelaksant - agonista GABA B |
diazepam, tetrazepam | miorelaksanty - nasilają aktywność GABA w OUN |
tizanidyna | miorelaksant - ośrodkowy agonista rec. alfa-2 |
dantrolen, hamuje uwalnianie Ca2+ z siateczki gładkiej | lek z wyboru w gorączce złośliwej + mech. działania |
duże dawki miejscowo znieczulających, tetrodotoksyna, batrachotoksyna, tox. botulinowa,siarczan Mg | leki zwiotczające dział. presynaptycznie na struktury złącza nerwowo-mięśniowego |
tubokuraryna, atrakurium, szybko dział. - rokuronium, krótko dział. - miwakurium | leki zwiotczające dział. postsynaptycznie, niedepolaryzujące - blokery rec. Nm |
alergie, astma, niewydolność oddechowa, niewydolność nerek, miastenia | p/wskaz. do stos. tubokuraryny |
suksametonium, wzrost ciśn. wewnątrzgałkowego, wewn.żołądkowego, uwalnianie K+ do krwi | lek zwiotczający dział. postsynaptycznie, depolaryzujący + d.n. |
hiperkaliemia, rozległe uszkodzenia tkanek, niska aktywność esteraz krwi, niekt. zabiegi okulist. | p/wskaz. do stos. suksametonium |
serce -> ino- chrono- dromotropowo (+) | umiejscowienie rec. B1 |
mm. gładkie -> rozkurcz | umiejscowienie rec. B2 |
adipocyty, jelito, pęch. ż., prostata, nasila lipolizę, rozkurcza p.ż. i jelita | umiejscowienie rec. B3 |
arytmie, nadmierny wzrost RR, zaburz. oddychania, bóle głowy, drżenia mm. | d.n. adrenaliny |
NA słabiej działa na rec beta-2 | różnica w dział. receptorowym między nor- a adrenaliną |
-> rec. D1 -> rozszerzenie nacz. nerkowych | działanie niskich dawek dopaminy |
-> rec. beta-1 -> działa stymulująco na serce | działanie większych dawek dopaminy |
fenylefryna, metoksamina, midodryna | selektywni agoniści alfa-1 |
midodryna | selektywny agonista alfa-1 aktywny po podaniu doustnym |
klonidyna, moksonidyna, metyldopa, guanfacyna, guanabenz, apraklonidyna | selektywni agoniści alfa-2 |
nadciśnienie w ciąży | wskazanie do stosowania metyldopy |
agoniści alfa-2 - klonidyna, guanfacyna, guanabenz | leki stosow. w tłumieniu obj. zesp. abstynencyjnego po alko./ opioidach |
amfetamina, tyramina, efedryna, kokaina, metylosiarczan amezynium | leki o pośrednim działaniu sympatykomimetycznym |
etylefryna, oksylofryna | alfa, beta-agoniści |
fentolamina, fenoksybenzamina, tolazolina, alkaloidy sporyszu (dihydroergotamina) | alfa-antagoniści |
fenoksybenzamina -> b. długi czas działania | alfa-agonista nieodwracalnie blokujący rec. alfa |
neurogenne zaburzenia oddawania moczu, kryzy nadciśnieniowe w pheochromocytoma | zastosowanie fenoksybenzaminy |
prazosyna, terazosyna, doksazosyna, urapidil, tamsulosyna, alfuzosyna | antagoniści alfa-1 |
oporne HT, choroba Raynauda | wskazanie do stosowania prazosyny |
idazoksan, johimbina, rauwolscyna | antagoniści alfa-2 |
tamsulosyna | antagonista alfa-1A/C |
alfa-1 antagoniści - w tym wskazaniu: tamsulosyna i alfuzosyna | leki łagodzące objawy łagodnego przerostu prostaty |
izoprenalina, orcyprenalina, stanowią antidotum na przedawkowanie B-blokera | beta-1,2-agoniści |
dobutamina | beta-1-agonista |
salbutamol,terbutalina,fenoterol,albuterol,formoterol,salmeterol,ritodryna | beta-2-agoniści |
fenoterol | beta-2-agonista stosowany jako tokolityk |
B-agoniści, II-rzut kroplówka z glukagonem | antidotum na zatrucie B-blokerami |
profilaktyka migreny, terapia samoistnego drżenia, hamowanie przemiany T4 do T3 | wskazania terapeutyczne do blokady rec. beta-2 |
salbutamol, terbutalina, fenoterol, ritodryna | SABA |
formoterol | LABA, którego można używać w napadach astmy |
salmeterol, formoterol, bambuterol, idakanterol | LABA |
zwęża: nacz. skóry, śluzówek, trzewii; rozszerza: nacz. wieńcowe i mm. szkieletowych | wpływ adrenaliny na naczynia |
glikogenoliza-> ^cukru w osoczu ^glikolizy w mm. szkielet.-> ^kw. mlekowego, lipoliza | wpływ adrenaliny na metabolizm |
wstrząs septyczny | wskazania do stosowania noradrenaliny |
wstrząs anafilaktyczny, septyczny, zatrzymanie akcji serca | wskazania do stosowania adrenaliny |
miażdżyca nacz. wieńc. i mózgu, ciężkie HT, hipertyreoza, zanieczul. og. pochod. Cl-, glikozyd | p/wskazania do stosowania adrenaliny i noradrenaliny |
dopamina-> rozszerza tt. nerkowe, zwęża nacz. skóry i mm., inotropowo+ na serce | lek stosowany we wstrząsie zapewniający optymalną pracę ukł. krążenia |
zmniejsza zdolność gromadzenia katecholamin w pęch. synaptycznych | mechanizm działania sympatykolitycznego rezerpiny |
zmniejszenie | efekt pobudzenia przywspółczulnego na wydzielanie łez |