wordki.pl - nauka słówek
retoryka 1
autor: kinga513
pięć działów retorykiinventio, dispositio, elocutio, memoria, actio
funkcje retorykiinformacyjna, estetyczna, emocjonalna
patosemocjonalny aspekt aktu retorycznego ; wywołanie odpowiedniej postawy u odbiorcy
etoscharakter mówcy wykazany w samej mowie + jakość moralna - czy mówi prawdę
logosintelektualny i racjonalny element aktu retorycznego
trzy zasady dobrej mowyorganiczność, stosowność, funkcjonalność
tranzycjasposoby i techniki przechodzenia do dalszego ciągu mowy
argumentacjauzasadnienie - przesłanka + przesłanka = konkluzja argumentu
sylogizmdwie przesłanki z tym samym terminem -> konkluzja z pozostałymi terminami
petitio principi ("błędne koło")żądanie początku, gdy jedna z przesłanek jest identyczna z wnioskiem
entymematskrócony sylogizm składający się zwykle z jednej przesłanki i wniosku
sofizmatwnioskowanie oparte na fałszywych (pozornie prawdziwych) przesłankach
indukcjawnioskowanie od szczegółu do ogółu (argumenty, a potem wniosek)
dedukcjawnioskowanie od ogółu do szczegółu (teza, a potem argumenty)
ekwiwokacjabłąd logiczny powstały na skutek użycia tego samego zwrotu ale w różnych znaczeniach
ignoratio elenchibłąd polegający na dowodzeniu innej tezy niż ta, która miała być dowodzona
cnoty retorycznepoprawność, jasność, stosowność, ozdobność
topospowtarzający się motyw, wystepuje w literaturze i kulturze.
toposy wg. Chaima Perelmanaodnośnie do: ilości, jakości, kolejności, tego, co istnieje, istoty, do osób
zasięg toposówuniwersalne, kulturowe, judeochrześcijańskie, antyczne, narodowe, środowiska, rodzinne i osobiste
tropzastapienie pewnego słowa lub wyrażenia innym - dla większej obrazowości, wyrazistości, skutku
metonimiawyrażenie gdzie dany wyraz zastępuje inny, kojarzący się na zasadzie podobieństwa obiektywnego
synekdochaogarnienie. odmiana metonimii
alegoriaprzedstawienie pojęć, idei, przy pomocy obrazu artystycznego o charakterze przenośnym, symboliczn
peryfrazaomówienie, rozbudowane opisanie
eufemizmwyraz zastępujący inny, łagodzący wymowę danego stwierdzenia
litotadana decha jest zastąpiona przez zaprzeczoną cechę do niej przeciwstawną, np. głupi - niemądry
emfazapołożenie silnego, emocjonalnego nacisku na pewnie zdania, wyrazy, sylaby.
anaforapowtórzenie na początku
epiforapowtórzenie na końcu
anastrofaodwrócenie porządku w zdaniu
symplokeanafora + epifora
anadiplozapowtórzenie na początku zdania ostatniego wyrazu z poprzedniego zdania
poliptotonpowtórzenie słowa w różnych przypadkach
asyndetonszeregowanie pojęć przy opuszczeniu przyimków
polisyndetonłączenie zdań tymi samymi spójnikami
elipsaopuszczenie elementu zdania oczywistego ze względu na kontekst wypowiedzi
klimaksstopniowanie pojęcia
paralelizm składniowysymetryczne uporządkowanie członów lub zdań
chiazmpolega na przestawieniu kolejności składników gramatycznych sąsiednich zdań
inwersjazmiana szyku wyrazów
paronomazjazestawienie podobnie brzmiących słów
antytezazestawienie dwóch przeciwstawnych członów