skrajny punkt Polski na północ | Jastrzębia Góra 54o 50'N, 18o18' E |
skrajny punkt Polski na południe | szczyt Opołonek 49o 00'N, 22o 51'E |
skrajny punkt Polski na wschód | zakole Bugu koło Hrubeszowa 50o 52'N, 24o 09'E |
skrajny punkt Polski na zachód | zakole Odry koło Cedyni 52o 51'N,19o 28'E |
Powierzchnia całkowita Polski | 322,6 tyś. km2 |
Powierzchnia administracyjna Polski | 312,7 tyś. km2 |
Polska położenie na świecie | Centralna część Europy- niż Polski na fragmencie Niziny Środkowoeuropejskiej |
Konsekwencje rozciągłości równoleżnikoej Polski | Różnica czasu słonecznego między wschodem i zachodem Słońca na wsch i zach krańcach kraju - 4 |
Konsekwencje rozciągłości południkowej Polski | Każ. dnia na poł. krańcach Polski wysokość Słońca podczas górowania jest 6o większa niż na |
Położenie na różnych strefach czasowych | Polska leży na obszarze dwóch sfer czasowych |
konsekwencje ruchu płyt litosfery | trzęsienia ziemi, wulkanizm, ruchy górotwórcze |
Fałdowania | (od najstarszego)- 1.Kaledońskie 2.Hercyńskie 3.Kenzozoiczne, Alpejskie |
Geologia | to nauka zajmująca się budową i historią Ziemi oraz procesami zachodzącymi w jej wnętrzu |
ery | kenzozoczna, mezozoiczna, paleozoiczna |
Teraźniejszość | era kenzoziczna |
prekambr | czas od powstania Ziemi do początku ery paleozoicznej |
Era paleozoiczna | w wyniku fałdowań kaledońskich nastąpiło częściowe sfałdowanie Gór Świętokrzyskich i Sude |
Era paleozoiczna/2 | G.Ś i S. zostały ponownie wypiętrzone podczas fał. her.Tworzyły się pokłady węgla ka.złoża |
Era mezozoiczna | buduje ona Wyżynę Kra-Czę i frag. Pienin i Tatr. Pojawiały się dinozaury. Pod koniec alpejskie |
Era kenzozoiczna | na początku połowy części Polski objęły a.r.g. Wynikiem tego było sfałdowanie i wypiętrzeni |
Era kenzozoiczna/2 | Złoża węgla brunatnego. Pojawienie lądolodu |
Długość granicy morskiej Polski | 440km |
Rodzaje gór | Fałdowe, zrębowe, wulkaniczne |
Góry fałdowe | zderzenie płyt litosfery- Alpy, Pireneje,Karpaty |
Góry zrębowe | wypiętrzenia warstw sklanych- Harz, Schwarzwald, Sudety |
Góry wulkaniczne | Wznoszą się nad płaskimi powierzchniami lądów lub w postaci wysp- wulkany |
Rysy | 2499 m.n.p.m. |
Śnieżka (Sudety) | 1602 m.n.p.m. |
pas pobrzeży | Równinny obszar przylegający do Morza Bałtyckiego. Charakterystyczna forma- wydmy. |
Pas pobrzeży przykłady | Pobrzeże Koszalińskie, Gdańskie, Szczecińskie |
depresje | obszary poniżej poziomu morza |
Pas pojezierzy | Rzeźba glacjalna, liczne jeziora. Cechą jest pagórkowaty krajobraz |
Pas pojezierzy przykłady | Pojezierze Mazurskie, Pomorskie, Wielkopolskie. |
Pas Nizin Środkowopolskich | Równinne obszary, rzadkie wzniesienia. Charakterystyczne są szerokie doliny rzeczne |
Góra Kamienna | sztuczne wzniesienie na Pasie Nizin Środkowopolskich. Ma 368 m.n.p.m. |
Pas Nizin Środkowopolskich przykład | Nizina Wielkopolska, Śląska, Mazowiecka, Podlaska, Polesie Lubelskie |
Pas Wyżyn Polskich | Podłoże jest ze skał. Charakterystyczne są skały wapienne, głębokie wąwozy |
Pas Wyżyn Polskich przykłady | Wyżyna Śląsko-Krakowska, Małopolska, Lubelska z Roztoczem. |
Pas Kotlin Podkarpackich | Charakter nizinny. Naturalne obniżenie między wyżynami a łańcuchem Karpat. Spływa wiele rzek. |
Pas Kotlin Podkrapackich przykłady | Kotlina Sandomierska, Oświęcimska. |
Pas gór | Karpaty i Sudety różnią się budową geologiczną, wiekiem skał,cechami klimatu, wysokości szc |
czynniki kształtujące pasy | działalność lądolodu, wiatru Bałtyku i rzek do niego wpadających. |
Rzeźba Polski przewaga | obszary nizinne - 91% Polski |
Średnia wysokość kraju | 173 m.n.p.m. |
Raczki Elbląskie na Żuławach Wiślanych | 1,8 m.p.p.m. |
Surowce mineralne | skały, wydobywane, przetwarzane i wykorzystywane przez człowieka |
Skały pozostawione przez lądolód skandynawski | gliny, piaski i żwiry |
skały na wyżynach | wapienie, piaskowce |
skały w górach- najwięcej w Sudetach | granity, bazalty i gnejsy |
surowce mineralne metaliczne | rudy miedzi, żelaza, cynku i ołowiu |
surowce mineralne skalne | piaski, żwiry, wapienne, granity, bazalty |
surowce energetyczne | węgiel kamienny i brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny |
surowce chemiczne | sól kamienna i potasowa, siarka, fosforyty |
Agaty | można je znaleść w Górach Kaczeskich. Są pasiaste i wykorzystywane w produkcji biżuterii |
Góry wulkaniczne/2 | Wydobywa się z nich lawa np: Etna, Bardabuda |