Ubi societas ibi ius | gdzie społeczeństwo tam prawo |
ubi lex ibi poena | gdzie ustawa tam kara |
lex retro non agit | prawo nie działa wstecz |
dura lex sed lex | twarde prawo ale prawo |
novus rex nova lex | nowy władca nowe prawo |
inter arma silent leges/musae | w czasie wojny milczą prawa/muzy |
ignorantia iuris noces | nieznajomośc prawa szkodzi |
ignorantia facti non nocet | nieznajomość faktu nie szkodzi |
necessitas frangit legem | konieczność łamie prawo |
necessitas non habet legem | koniecznośc nie zna zakazu |
necessitas non tollit ius sed suspendit | konieczność nie uchyla prawa lecz je zawiesza |
nullum crimen sine lege | nie ma przestępstwa bez ustawy |
nullum crimen sine culpa | nie ma przestępstwa bez winy |
nullum poena sine lege | nie ma kary bez ustawy |
privatorum conventio iuri publico non derogat | ustawa prywatna nie uchyla prawa publicznego |
quid leges sine moribus? | czym są prawa bez obyczajów? |
contra legem facit, qui id facit, quod lex prohibet | wbrew prawu czyni ten, kto robi to czego ustawa zabrania |
lex specialis derogat legi generali. | ustawa szczególna uchyla ustawe ogólną (kol.met) |
lex posterior derogat legi priori | ustawa póżniejsza uchyla ustawę wcześniejszą (kol.chron) |
lex superior derogat legi inferiori | ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi (kol.hier) |
Lex posterior generalis non derogat legi priori specialis | ustawa późniejsza ogólnie nie uchyla ustawy wcześniejszej szczególnej (chron. met.) |
leges salutem civitatis saluti singulorum anteponunt | ustawy przedkładają dobro państwa nad dobro jednostki |
consuetudo pro lege servatur | zwyczaj jest przestrzegany w miejsce prawa |
dormiunt aliquando leges numquam moriuntur | ustawy czasem śpią, nigdy nie umierają |
lex iubet ea quae facienda sunt prohibetque contraria | ustawa nakazuje to, co należy czynić a zakazuje rzeczy przeciwnych |
da mihi factum, dabo tibi ius | daj mi fakt, a ja dam tobie prawo |
lege non distinguente nec nostrum est distinguere | gdy ustawa nie rozróżnia i naszą rzeczą nie jest rozróżniać |
prior tempore, potior iure | pierwszy w czasie, lepszy w prawie |
salus rei publicae suprema lex erta | dobro Rzeczypospolitej niech bedzie najwyzszym prawem |
nemo plus iuris ad alium tranferre potest quam ipse habet | nikt nie może przenieśc na innego człowieka więcej prawa niż sam ma |
summum ius summa iniuria | najwyższe prawo to najwyższa niesprawiedliwość |
lex non obligat nisi promulgata | ustawa nie obowiązuje jeśli nie została ogłoszona |
ius civile vigilantibus scriptum est | prawo cywilne zostało napisane dla czuwających/starannych/sumiennych |
fraus est frauden celare | jest oszustem ukrywanie oszustwa |
omnis definitio in iure civile periculosa est: parum est enim, ut non subverti potest | wszelka definicja w prawie cywilym jest niebezpieczna niewiele jest takich że nie może być odwró |