iudex	sędzia
iudices	sędziowie
iudex a quo	sędzie od którego pochodzi skarżone orzeczenie
iudex ad quem	sędzia od którego kierowany jest środek odwoławczy
iudex inhabilis	sędzia wyłączony ze sprawy
inhabilis	niestosowny
iudex corruptus	sędzia przekupiony
corrumpo	zepsuć, przekupić
iudex suspectus	sędzia podejrzany o stronniczość
suspicio	podejrzewać
iudicio	sądzić, wymierzać sprawiedliwość
iurisdictio	jurysdykcja, sądownictwo, zakres władzy sędziowskiej
ius dicere	wyrokowanie o prawie
Lex duodecim tabularum	pierwsze prawo spisane, prawo na 12 tablicach
iurisdictio contentiosa (iudicialis)	jurysdykcja sporna, sądownictwo sporne
iurisdictio voluntaria	sądownictwo niesporne, jurysdykcja nieprocesowa
iudicium	sąd, opinia, pogląd, gmach sądu, skład sędziowski
forum	plac publicznu, wolna przestrzeń, rynek rzymski
forum domesticum	sąd krajowy
forum internum	sąd krajowy
forum externum	sąd zagraniczny
forum domicilii	sąd właściwy ze względu na m-sce zamieszkania strony pozwanej
forum competens	właściwość sądowa, sąd właściwy
forum conveniens	sąd właściwy
forum rei	sąd miejsca zamieszkania pozwanego
reus	pozwany
rez	rzecz
curia	kuria, sąd
actio	działanie, postępowanie, czyn
actio civili	skarga cywilna, powództwo cywilne
actio in rem	skarga rzeczowa
erga omnes	wobec wszystkich
actio in personam	skarga osobista, powództwo o charakterze osobistym
inter partes	między stronami
pars	część, strona biorąca udział w procesie
pagina	strona w książce
actor	powód, strona w procesie cywilnym
advocatus	adwokat, obrońca sądowy
procurator	pełnomocnik, prokurator
causa	dla, z powodu
causam ago	prowadzić sprawę, proces
honoris causa	dla zaszczytu, za zasługi
lucri causa	dla zysku
lucrum	zysk, korzyść, chciwość
rei publicae causa	w interesie pubicznym
accuso	oskarżam
accusatio	oskarżenie, zarzut, skarga,
defendo	bronię
defensio	obrona, mowa obrończa
defensio necessaria	obrona konieczna
condemno	skazuję, zasądzam
condemnatio	skazanie, zasądzenie, wyrok skazujący
absolvo	uwalniam
absolutio	uwolnienie pozwanego od odpowiedzialności
sententia	wyrok
sententia absolutoria	wyrok uniewinniający
sententia capitalis	wyrok śmierci
caput	głowa
sententia condemnatioria	wyrok zasądzający/skazujący
sententia declaratoria	wyrok deklaratoryjny
sententia non existens	wyrok nieistniejący
pronuntio	oznajmiam
sententiam dico	ogłaszam wyrok
sententiam pronuntio	ogłaszam wyrok
debeo	jestem winien, powinienem
probatio	dowód, środek dowodowy, dowodzenie
probatio per testes	dowód ze swiadków, dowód z zeznań świadków
probatio per documenta	dowód z dokumentów
tertis	świadek
probo	udowadniać, dowodzić
onus probandi	ciężar przeprowadzenia dowodu
confessio	przyznanie się do winy
confiteor	wyznać coś
argumentum	argument dwód
confessus	ten, kto przyznał się do winy
factum	fakt, zdarzenie, czyn
crimen	przestępstwo, zbrodnia
res	rzecz
iudico	osądzony
res iudicata	rzecz osądzona, sprawa rozstrzygnięta
lis	spór, kłótnia, sprzeczka
lis capitis	proces kryminalny
lis prendens	stan sprawy w toku, spór zawisły w sądzie
lis pendentis	litis pendencja, zawisłość sporu
lite pendente	w czasie trwania sporu
lis pendent	spór zawisł
dominus	właściciel, pan
delictum	błąd, wykroczenie, czyn niedozwolony
fraus	przestępstwo, oszustwo, zdrada
actus	czyn, czynność prawna
casus	zdarzenie, przypadek, kazus prawny
casus fortuitus	przypadek losowy
casus fatalis	nieszczęśliwy wypadek
casus belli	powód do wojny
neglegentia	niedbalstwo,
explicite	wyraźnie, jasno
implicite	bez wyraźnego sformułowania, do wywnioskowania
sensu stricto	w ścisłym znaczeniu
stricte	ściśle
sensu lato	w szerokim znaczeniu
sensu largo	w szerokim znaczeniu
exempli causa/gratia	na przykład
expressis verbis	wyraźnymi słowami, dobitnie
in pleno	w pełnym składzie
ad interim	tymczasowo
ex nunc	od teraz, od chwili obecnej,
ex tunc	od wtedy, z mocą wsteczną
numerus dausus	liczba zamknięta
status quo	stan, w jakim coś się znajduje
status quo ante	poprzedni, dawniejszy stan rzeczy
in toto	w całości
in extenso	w całości, bez opuszczeń
dies ad quem	termin końcowy dzień do którego
dies a quo	termin początkowy
dies viniens	termin wymagalności spełnieni zobowiązania
dies cadens	termin zawarcia czynności prawnej