Actio incumbit probatio	ciężar dochodzenia spoczywa na powodzie
Actor sequitor forum rei	Powód idzie do sądu pozwanego
Reo negante actori incumbit probatio	Gdy pozwany zaprzecza ciężar dowodzenia spoczywa na powodzie
In dubio pro reo/fisco/tributario	W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego/skarbu państwa/podatnika
Negantis probatio nulla est	Zaprzeczenie nie jest żadnym dowodem
Ne eat iudex ultra petita partium	niech sędzia nie wychodzi ponad rządania stron
Audiatur et altera pars	niech będzie wysłuchana także druga strona
Confessio est regina probationum	Przyznanie się do winy jest królową dowodów
Confessus pro iudicato est	Ten kto przyznał się do winy jest jak osądzony
Ei incumbit probatio, qui dicit, non ei, qui negat	Ciężar dowodzenia spoczywa na tym, kto coś twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
Excipiendo reus fit actor	Przez podjęcie zarzutu pozwany staje sie powodem
Non numeranda sed ponderanda sunt argumenta	Dowodów/Argumentów nie nalezy liczyć lecz należy je wazyć
Nemo iudex idoneus in propria causa/sua causa	nikt nie może być odpowiednim sędzią we własnej sprawie
nemo testis idoneus in propria causa	nik nie jest odpowiednim świadkiem we właśnej sprawie
Nullo actore nullus iudex	Gdy nie ma powoda, to nie ma sędziego
Nemo simul actor et iudex	Nikt nie może być równocześnie powodem i sędzią
Ne bis in idem procedamus	Nie należy dwa razy orzekać w tej samej sprawie
Bis in eadem re ue sit actio	nie należy dwukrotnie wszczynać postępowania w tej samej sprawie
Sententia ius facit inter partes	Wyrok kształtuje prawo między stronami
Lata sententia iudex desinit esse iudex	Po wydaniu/ogłoszeniu wyroku sędzie przestaje być sędzią
Locus regit actum	miejsce rządzi czynnością prawną określa czynności na danym terenie
Tempus regit actum	czas określa czynność prawną
Casus sentit dominus	Właściciel odczuwa skutki zdarzenia przypadkowego
Superficies solo cedit	Powierzchnia gruntu nalezy do gruntu
Crimen grave non potest esse impunibile	Ciężkie przestępstwo nie może być bezkarne
Imperitia culpae adnumeratur	Brak doświadczenia zalicza się do winy
Qui curat non curatur	Nie może sparować kurateli ten, kto pozostaje pod czyjąś kuratelą
Res ipsa loquitor	Rzecz mówi sama za siebie
Is fecit, qui prodest	Ten uczynił, komu przynosi to koszyść
Commodum eius esse debet, cuius et periculum	Korzyść powinna być tego, czyje jest niebezpieczeństwo
Mater semper certa est, pater, quem nuptiae demonstrant	Matka zawsze jest pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Res iudicata pro veritate accipitur/habeture	Rzecz osądzana jest przyjmowana/uważana za prawdę
Dominum aut casu fit aut culpa	szkoda powstaje albo przypadkiem albo z czyjejś winy
Prohibenda est ira in puniundo	Należy powstrzymywać gniew przy wymierzaniu kary
Pacta sunt servanda	Umów należy dotrzymywać
Rebus hic stantibus omnis promissio intellegitur	Każde przyrzeczenie/zobowiązanie pojmowne jest jako obowiązujące w danych okolicznościach/warun
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest	Nikt nie może uczynić swego położenia lepszym poprzez delikt
Volenti non fot iniuria	chcącemu nie dzieje się krzywda
eius esse nolle qui potest velle	tylko ten może nie chcieć kto może chcieć
do ut es	daję abyś dał
do ut fiacias	daję abyś uczynił
facio ut des	czynię abys dał
facio ut facias	czynię abyć i ty uczynił
impossibilium nulla obligatio	zobowiązanie do rzeczy niemożliwych nie jest żadnym zobowiązaniem
manifestum non eget probationem	to co oczywiste nie wymaga prowadzenia
clara non sunt interpretanda	jasne teksty nie podlegają wykładni
notoria non egent probationem	fakty notoryjne nie wymagają dowodu
neglegentia culpa est	niedbalstwo jest winą
lata culpa est nimia neglegentia id est non intellegete quod omnes intellegunt	lata kulpa jest rażącym niedbalstwem to jest niezrozumieniem tego, co wszyscy rozumieją
et non facere, facere est	i powstrzymanie się od działania jest działaniem
legum ministri magistratus legum interpretes iudices	urzednicy sa sługami ustaw, sędziowie zas są ich interpretatorami
Fatetur facinus qui iudicium fugit	przyznaje się do przestępstwa ten, kto ucieka przed sądem
facta probantur iura novit curia	fakty są udowodnione
fraus est fraudem celare	oszustwem jest ukrywać oszustwo