der Staat | państwo |
das Land | kraj |
die Hauptstadt | stolica |
der Einwohner | mieszkaniec |
der Bundesstaat | państwo federalne/związkowe |
die Monarchie | monarchia |
das Königreich | królestwo |
der Pole | Polak |
die Woiwodschaft | województwo |
der/die Deutsche | Niemiec/Niemka |
das Bundesland | kraj związkowy |
die Bundeshauptstadt | stolica państwa federalnego |
die Landeshauptstadt | stolica kraju związkowego |
die Schwiez | Szwajcaria |
der Schweizer | Szwajcar |
die Gemeinde, die Kommune | gmina |
die kommunale Selbstverwaltung | samorząd gminy |
die Gemeinschaft | wspólnota |
die Nation | naród |
die Amtssprache | język urzędowy |
die Schweizerische Eidgenossenschaft | Konfederacja Szwajcarska |
der Kanton | kanton |
wieder/gewinnen | odzyskać |
die Innenpolitik | polityka wewnętrzna |
die Außenpolitik | polityka zewnętrzna |
die Ausländerpolitik | polityka wobec imigrantów |
die Regierung | rząd |
zum Präsidenten wählen | wybierać na prezydenta |
der Premierminister, der Ministerpräsident | premier |
der Regierungschef ugs. | szef rządu pot. |
das Staatsoberhaupt | głowa państwa |
der Bundeskanzler | kanclerz Niemiec |
der Bundestag | niemiecki parlament |
der Bundesrat | Rada Federalna Niemiec |
das Ministerium | ministerstwo |
das Amt an/treten | obejmować urząd |
der/die Abgeordnete | poseł/posłanka |
die Minderheit | mniejszość |
die Landesregierung | rząd kraju związkowego |
die Bundesregierung | rząd federalny |
der Regierungssprecher | rzecznik rządu |
die Regierungspartei | partia rządząca |
die Opposition | opozycja |
der Landtag | parlament kraju związkowego |
das Kabinett | gabinet, rada ministrów |
der Bundesminister | minister federalny |
der Finanzminister | minister finansów |
die Macht | władza |
an der Macht sein | być u władzy |
zurück/treten | podawać się do dymisji/ustępować |
der Rücktritt | dymisja |
der Senat | senat |
der Senator | senator |
die Koalition | koalicja |
tagen | obradować |
ein, sein Veto ein/legen | zgłaszać weto |
das Gesetz | ustawa, prawo |
ein Gesetz verabschieden | uchwalać ustawę |
gesetzlich | ustawowy, prawny |
das Grundgesetz | ustawa zasadnicza (konstytucja Niemiec) |
die Verfassung | konstytucja |
das Grundrecht | prawo podstawowe |
eine Partei vertreten | reprezentować partię |
die Rechten (PL.) | prawicowcy |
die Linken (PL.) | lewicowcy |
die Liberalen (PL.) | liberałowie |
die Republikaner (PL.) | republikanie |
die Konservativen (PL.) | konserwatyści |
die Radikalen (PL.) | radykałowie |
die Sozialisten (PL.) | socjaliści |
die Nationalisten (PL.) | nacjonaliści |
der/die Vorsitzende | przewodniczący/przewodnicząca |
an Wahlen teil/nehmen | uczestniczyć/brać udział w wyborach |
die Parlamentswahlen (PL.) | wybory parlamentarne |
die Präsidentschaftswahlen (PL.) | wybory prezydenckie |
das Wahlprogramm | program wyborczy |
der Wähler | wyborca |
bei der Wahl gut ab/schneiden | wypadać dobrze w wyborach |
der Wahlkampf | kampania wyborcza |
das Wahlrecht | prawo wyborcze |
die Abstimmung | głosowanie, referendum |
seine Stimme ab/geben für | oddawać głos na |
der Kandidat | kandydat |
an die Macht kommen | dojść do władzy, obejmować władzę |
das Arbeitsamt | urząd pracy |
das Ausländeramt | urząd do spraw cudzoziemców |
das Finanzamt | urząd skarbowy |
das Wohnungsamt | urząd mieszkaniowy |
das Gericht | sąd |
vor Gericht gehen | iść do sądu, sądzić się |
die Staatsanwaltschaft | prokuratura |
die Konsumgesellschaft | społeczeństwo konsumpcyjne |
die Wohlstandsgesellschaft | społeczeństwo dobrobytu |
multikulturell | wielokulturowy |
die Gerechtigkeit | sprawiedliwość |
die Chancengleichheit | równość szans |
die Glaubensfreiheit | wolność wyznania |
die Gewissensfreiheit | wolność sumienia |
die öffentliche Meinung | opinia publiczna |
gesellschaftliche Grundwerte | podstawowe wartości społeczne |
die Schicht | warstwa |
die Armut | bieda |
das Elend | nędza |
die Diskriminierung | dyskryminacja |
aus/wandern | emigrować |
die Auswanderung | emigracja |
die Auswanderungsrate | współczynnik emigracji |
die Einwanderung | imigracja |
der Einwanderer | imigrant |
die Ausländerfeindlichkeit | wrogość wobec obcokrajowców |
ausländerfeindlich, fremdenfeindlich | o wrogim nastawieniu do obcokrajowców |
der Fremdenhass | nienawiść wobec obcokrajowców |
der Flüchtling | uchodźca |
die Aufenthaltserlaubnis | zezwolenie na pobyt |
bewilligen | zezwalać |
ab/lehnen | odmawiać |
das Asyl | azyl |
Asyl gewähren | udzielać azylu |
das Vorurteil | uprzedzenie |
die Eingliederung | integracja |
der Rechtsextremismus | neofaszyzm |
der/die Rechtsradikale | skrajny prawicowiec |
rechtsextrem, rechtsradikal | skrajnie prawicowy |
der Rechtsextremist | prawicowy ekstremista |
der Skinhead | skinhead |
der Antisemitismus, die Judenfeindlichkeit | antysemityzm |
der Rassismus | rasizm |
der Rassist | rasista |
die Sozialleistungen (PL.) | świadczenia socjalne |
die Sozialhilfe | dodatek socjalny, pomoc społeczna |
Sozialhilfe beantragen, einen Antrag auf Sozialhilfe stellen | złożyć wniosek o pomoc socjalną |
das Kindergeld | zasiłek rodzinny |
das Arbeitslosengeld, die Arbeitslosenhilfe | zasiłek dla bezrobotnych |
das Krankengeld | zasiłek chorobowy |
das Pflegegeld | zasiłek pielęgnacyjny |
die Kriminalität | przestępczość |
der/die Kriminelle | kryminalista/kryminalistka |
der Kriminalist | współpracownik policji kryminalnej |
gegen das Gesetz verstoßen | łamać prawo |
der Diebstahl | kradzież |
einen Diebstahl begehen | popełnić kradzież |
der Dieb | złodziej |
der Autodieb | złodziej samochodów |
der Taschendieb | kieszonkowiec |
stehlen | kraść |
klauen ugs. | zwędzić pot. |
betrügen | oszukiwać |
der Betrug | oszustwo |
der Betrüger | oszust |
das Verbrechen | przestępstwo, zbrodnia |
ein/brechen | włamywać się |
in die Wohnung ein/brechen | włamywać się do mieszkania |
der Einbruch | włamanie |
töten | zabić |
der Mord | morderstwo |
ermorden | zamordować |
der Mörder | morderca |
misshandeln | znęcać się, maltretować, krzywdzić |
die Misshandlung | znęcani się, maltretowanie |
der Zeuge | świadek |
der Beweis | dowód |
verhaften | aresztować |
fest/nehmen | ująć, aresztować |
strafen | karać |
die Gefängnisstrafe | kara więzienia |
das Gefängnis | więzienie |
verurteilen | skazywać |
zu einem Bußgeld verurteilen | skazać na grzywnę pieniężną |
die Todesstrafe | kara śmierci |
hin/richten | wykonywać karę śmierci |
der Rechtsanwalt | adwokat |
der Staatsanwalt | prokurator |
die Gewalt | przemoc |
gewalttätig | brutalny, agresywny |
die Vergewaltigung | gwałt |
die Kindesmisshandlung | maltretowanie dzieci |
der Totschlag | zabójstwo |
tot/schlagen | zabić (ciosem) |
um/bringen | zabić (także za pomocą narzędzia) |
der Verdacht | podejrzenie |
Verdacht schöpfen | nabierać podejrzeń |
unter dem Verdacht stehen, ein Verbrechen begangen zu haben | być podejrzanym o popełnienie przestępstwa |
verdächtigen | podejrzewać |
jmdn. des Diebstahls verdächtigen | podejrzewać kogoś o kradzież |
verdächtig | podejrzany |
der Täter | sprawca |
die Straftat | czyn karalny |
der Banküberfall | napad na bank |
eine Bank überfallen | napadać na bank |
entführen | porywać, uprowadzać |
die Entführung | uprowadzenie, porwanie |
fangen, fassen | łapać, chwytać |
die Haft | areszt |
in Haft nehmen | aresztować, sadzać w areszcie |
verhören | przesłuchiwać |
ein/sperren | zamykać |
der Prozess | proces |
an/klagen wegen | oskarżać o |
die Anklage | oskarżenie |
der/die Angeklagte | oskarżony/oskarżona |
die Verteidigung | obrona |
das Urteil | wyrok |
ein Urteil fällen | wydawać wyrok |
schuldig sprechen | uznawać za winnego |
zum Konflikt kommen/führen | dochodzić/prowadzić do konfliktu |
der Streik | strajk |
streiken für/gegen | strajkować w obronie/przeciwko |
die Demonstration | demonstracja |
friedlich | pokojowy |
der Demonstrant | uczestnik demonstracji |
zusammen/schlagen | pobić (kogoś) |
heftig | gwałtowny |
die Unruhen (PL.) | zamieszki |
Unruhen unterdrücken | stłumić zamieszki |
Gewalt ein/setzen | użyć siły |
das Menschenrecht | prawo człowieka |
verletzen | naruszać |
verhandeln | pertraktować |
die Verhandlungen (PL.) | pertraktacje, negocjacje, rokowania |
einen Kompromiss schließen / ein/gehen | zawrzeć/iść na kompromis |
die Reform | reforma |
beseitigen | zażegnać |
das Transparent | transparent |
das Flugblatt | ulotka |
Flugblätter verteilen | rozdawać ulotki |
die Menschenrechtsverletzung | łamanie praw człowieka |
das Militär ein/setzen | używać wojska |
der Bürgerkrieg | wojna domowa |
der Kriegszustand | stan wojenny |
den Kriegszustand verhängen | wprowadzać stan wojenny |
die Polizeistunde | godzina policyjna |
an/greifen | atakować |
der Angriff | atak |
den Krieg erklären | wypowiadać wojnę |
im Krieg liegen | być w stanie wojny |
der Kriegausbruch | wybuch wojny |
die Waffe | broń |
der Soldat | żołnierz |
der Frieden | pokój |
den Frieden brechen | zrywać pokój |
der Friedensvertrag | traktat pokojowy |
den Friedensvertrag unterzeichnen | podpisać traktat pokojowy |
der Waffenstillstand | zawieszenie broni |
der Terrorismus | terroryzm |
der Terrorist | terrorysta |
der Terroranschlag | zamach terrorystyczny |
die Bombe | bomba |
eine Bombe legen | podkładać bombę |
das Attentat | zamach |
ein Attentat verüben auf A | dokonywać zamachu na |
die Geisel | zakładnik |
schießen auf A | strzelać do |
erschießen | zastrzelić |
die Atomwaffe | broń atomowa |
die UNO (die Vereinten Nationen) | ONZ (Organizacja Narodów Zjednoczonych) |
die Union | unia |
der EU bei/treten | przystępować do UE |
der EU-Beitritt | przystąpienie do UE |
der Europarat | Rada Europy |
das Mitgliedsland | kraj członkowski |
der Sitz | siedziba |
das Europäische Parlament, das Europaparlament | Parlament Europejski |
die Europäische Kommission | Komisja Europejska |
der Nordatlantikpakt (die NATO) | Pakt Północnoatlantycki (NATO) |
das Abkommen | układ, umowa |
erfüllen | spełniać |
der EU-Anwärter | kandydat do członkostwa UE |
die EU-Mitgliedschaft beantragen | zgłaszać wniosek o członkostwo w UE |
in die EU auf/nehmen | przyjmować do UE |
der Partnerschaftsvertrag | układ o partnerstwie |
religiös | religijny |
die Konfession | wyznanie |
das Christentum | chrześcijaństwo |
christlich | chrześcijański |
der Christ | chrześcijanin |
der Katholizismus | katolicyzm |
der Katholik | katolik |
katholisch | katolicki |
der Protestanismus | protestantyzm |
der Protestant | protestant |
protestantisch | protestancki |
evangelisch | ewangelicki |
der Judaismus | judaizm |
der Jude | żyd |
jüdisch | żydowski |
die Synagoge | synagoga |
der Islam | islam |
islamisch | islamski |
der Muslim, der Moslem | muzułmanin |
muslimisch, moslemisch | muzułmański |
der Buddhismus | buddyzm |
buddhistisch | buddyjski |
der Tempel | świątynia |
der Hinduismus | hinduizm |
hinduistisch | hinduistyczny |
der Papst | papież |
der Bischof | biskup |
der Pfarrer | proboszcz, pastor |
der Priester | ksiądz, kapłan |
die griechisch-orthodoxe Kirche | Grecki Kościół Prawosławny |
die russisch-orthodoxe Kirche | Rosyjski Kościół Prawosławny |
der Dom, die Kathedrale | katedra |
der Gottesdienst | nabożeństwo, msza |
die Messe | msza |
beten | modlić się |
die Predigt | kazanie |
predigen | nauczać, wygłaszać kazanie |
die Bibel | biblia |
das Alte/Neue Testament | Stary/Nowy Testament |
das Gebet | modlitwa |
die Sünde | grzech |
das Sakrament | sakrament |
die Beichte | spowiedź |
beichten | spowiadać się |
der Gott | Bóg |
der Wirtschaftszweig | gałąź gospodarki |
das Industrieland | kraj uprzemysłowiony |
das Entwicklungsland | kraj rozwijający się |
neue Märkte erschließen | zdobywać nowe rynki |
der Binnenmarkt | rynek wewnętrzny |
die Globalisierung | globalizacja |
der Globalisierungsgegner | antyglobalista |
der Konzern | koncern |
die Wirtschaftskrise | kryzys gospodarczy |
die Rezession | recesja |
der Staatshaushalt | budżet państwa |
das Budget, der Haushalt, der Etat | budżet |
die Inflation | inflacja |
die Steuergelder (PL.) | podatki |
Steuern erhöhen/senken | podnosić/obniżać podatki |
die Mehrwertsteuer | podatek VAT |
die Landwirtschaft | rolnictwo |
das Erzeugnis | wyrób, produkt |
her/stellen | produkować, wytwarzać |
die Dienstleistung | usługa |
der Dienstleistungsbereich, der Dienstleistungssektor | sektor usług |
der Handel | handel |
die Nachfrage | popyt |
das Angebot | oferta, podaż |
der/die Selbstständige | osoba prowadząca własną działalność gospodarczą |
der Binnenhandel | handel krajowy |
der Außenhandel | handel zagraniczny |
der Zoll | cło |
der Export, die Ausfuhr | eksport |
der Import, die Einfuhr | import |